व्यसने मित्रपरीक्षा। भाषाभ्यासः। Vyasane Mitraparishka Bhashabhyas Answers |

द्वितीयः पाठः। 
व्यसने मित्रपरीक्षा।

😄भाषाभ्यासः।

१.   पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखत।

अ) अरण्ये कौ निवसतः स्म?
अरण्ये चित्राड्गः नाम मृगः एकाक्षः नाम काकः च निवसतः स्म।

आ) काकः किम् उपादिशत्?
‘अकस्मात् आगन्तुना सह मित्रता न युक्ता’ इति काकः उपादिशत्।

इ) मृगः प्रत्यहं गत्वा किम् अकरोत्?
मृगः प्रत्यहं गत्वा सस्यम् अखादत्।

ई) क्षुद्रबुद्धिः कुत्र निभृतं स्थितः?
क्षुद्रबुद्धिः समीपमेव वृक्षस्य पृष्ठतः निभृतं स्थितः।

उ) शृगालः केन हतः?
मृगं उद्दिश्य क्षेत्रपतिना क्षिप्तेन लगुडेन शृगालः हतः।

२.   कः कं वदति?

अ)‘वनेऽस्मिन् एकं सस्यपूर्णं क्षेत्रमस्ति।’
शृगालः मृगं वदति।

आ)‘मित्र, छिन्धि तावन्मम बन्धनम्।’
मृगः शृगालं वदति।

इ)‘स वज्चकः क्वास्ते?’
काकः मृगं वदति।

३.   प्रश्ननिर्माणं कुरुत।

अ)शृगालः मृगेण सह मित्रताम् ऐच्छत्।
शृगालः केन सह मित्रताम् ऐच्छत्?

आ)प्रदोषकाले मृगमन्विष्यन् काकः क्षेत्रे उपस्थितः।
कदा मृगमन्विष्यन् काकः क्षेत्रे उपस्थितः?

इ) सः वृक्षस्य पृष्ठतः निभृतं स्थितः।
सः वृक्षस्य पृष्ठतः कीदृशं/ कथं स्थितः?

४.   उत्तरपदं लिखत।

अ) काकोऽवदत् = काकः + अवदत्।
आ) मृगेणोक्तम् = मृगेण + उक्तम्।
इ) जम्बूकोऽयम् = जम्बूकः + अयम्।

५.   पूर्वपदं लिखत।

अ) मृगोऽब्रवीत् = मृगः + अब्रवीत्।
आ) वातेनोदरम् = वातेन + उदरम्।
इ) मृतोऽसि = मृतः + असि।

६.   सूचनानुसारं कृतीः कुरुत।

अ) मृगः प्रत्यहं तत्र गत्वा सस्यम् अखादत्।
(त्वान्त-अव्ययं निष्कासयत)
मृगः प्रत्यहं तत्र अगच्छत् सस्यम् अखादत् च।

आ) मित्र छिन्धि तावन्मम बन्धनम्।
(लकारं लिखत)
छिन्धि – लोट्लकारः।

इ) वयम् आनन्देन एकत्र निवसामः।
(लट्लकारस्थाने लड्लाकरं योजयत)
वयम् आनन्देन एकत्र न्यवसाम।

ई) त्वं पादान्स्तब्धीकृत्य तिष्ठ।
(‘त्वं’ स्थाने ‘भवान्’ योजयत)
भवान् पादान्स्तब्धीकृत्य तिष्ठतु।

उ) भवानपि अपरिचितः एव आसीत्।
(‘भवान्’ स्थाने ‘त्वं’ योजयत)
त्वमपि अपरिचितः एव आसीः।

ऊ)  त्वं सत्वरं पलायिष्यसे।
(‘त्वं’ स्थाने ‘भवान्’ योजयत)
भवान् सत्वरं पलायिष्यते।

७.   स्तम्भमेलनं कुरुत।

विशेषणम्
विशेष्यम्
दृढः
बन्धः
क्षिप्तेन
लगुडेन
एकस्मिन्
दिने
लगुडहस्तः
क्षेत्रपतिः
८.   जालरेखाचित्रं पूरयत।


९. तालिकां पूरयत। ( वक्त्रा संवादं मेलयत)

जम्बुकः 
मृगः

दर्शयामि त्वाम्
त्रायस्व माम्
दृढोऽयं बन्धः
छिन्धि मम बन्धनम्

मृगः
काकः
अलं विवादेन
कोऽयं द्वितीयः?
अस्मत्सख्यम् इच्छति
एवमस्तु

११. अमरकोषात् समानार्थकं शब्दं योजयित्वा वाक्यं पुनर्लिखत।

अ)अरण्ये मृगः काकः च स्नेहेन निवसतः।
अरण्ये हरिणः काकः च स्नेहेन निवसतः।

आ)जम्बूकः तेन सह मृगस्य निवासस्थानं गतः।
शृगालः तेन सह मृगस्य निवासस्थानं गतः।

इ)मृगमन्विष्यन् काकः तत्र उपस्थितः।
  मृगमन्विष्यन् बलिपुष्टः तत्र उपस्थितः।


१२. विरुद्धार्थकशब्दं लिखत।

अ) दृढः – शिथिलः, अदृढः।
आ)मैत्री – शत्रुत्वम्।
इ)बद्धः – मुक्तः।
ई)प्रभूतम् – अल्पम्।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

मम प्रिया भाषा - संस्कृतम् । Essay on Sanskrit language in Sanskrit |

Image
मम प्रिया भाषा - संस्कृतम् । भाषासु मुख्या मधुरा दिव्या गीर्वाणभारती ।।      यद्यपि मराठीभाषा मम मातृभाषा आस्ति तथापि संस्कृतभाषा एव मम प्रिया भाषा । संस्कृतभाषा विश्वे प्राचीनतमा । एषा भाषा देववाणी, देवभाषा, सुरवाणी इति नामाभिः अपि ख्याता । संस्कृतभाषा सर्वभारतीयभाषाणां जननी । एषा भाषा ज्ञानस्य महत् भाण्डारम् ।        एषा भाषा काव्यनाटकसुभाषितैः समृद्धा । संकृतभाषायां वेदपुराणादिग्रन्याः विविधशास्त्रग्रन्थाः च सन्ति । संस्कृतभाषायाः अध्ययनं संस्कृतिरक्षणार्थं संवर्धनार्थं च आवश्यकम् । एषा भाषा सङ्गणकयोग्या आस्ति इति सिद्धाम् ।      भारतीयसंस्कृतेः एकः प्रमुखः आधारः संस्कृतभाषा । अत: वदन्ति विद्वज्जनाः - " विना संस्कृतं नैव संस्कृतिः ।" संस्कृतं ये प्रशंसन्ति ये प्रशंसन्ति संस्कृतिम् । स्वदेशं ये च शंसान्ति धन्यं जीवन्ति ते नराः ।।
Read more

चित्रकाव्यम्। माध्यमभाषया लिखत।Chitrakavyam Madhyambhasa Answers |

Image
😄 माध्यमभाषया उत्तरत। 1) ‘कं  संजघान ’  इति  श्लोकं माध्यमभाषया स्पष्टीकुरुत।       The above question is from the poetry lesson चित्रकाव्यम् , which means image poetry. Such lessons enhance the intellectual power and knowledge of children.      This verse is an example of अन्तरलाप .  There are four questions, which are given in the verse and the answer of each of them is hidden in the question itself. This is the beauty of शब्दालड्लार .  The answer to the question is obtained by combining or dropping a particular letter (in the question)  1)    The first question is  कं संजघान कृष्णः?  Whom did Krishna kill? By combining  कं  and  सं,  the answer is obtained –  कंसं जघान कृष्णः।  (Kansa) 2)    The second question is  का शीतलवाहिनी गड्गा?  Which (part of) Ganga is coolly flowing? By combining   का   and  शीतलवाहिनी , we get the answer - काशीतलवाहिनी    गड्गा ।  (Ganga that flows at the base of Kashi). 3)    The third question is  के दारपोषणरताः?  Who takes care
Read more

व्यसने मित्रपरीक्षा। माध्यमभाषया उत्तरत। Vyasane Mitrapariksha Madhyambhasa Answers |

व्यसने मित्रपरीक्षा  😄 माध्यमभाषया उत्तरत। १)   ‘स नरः शत्रुनन्दनः’ इति वचनं कथायाः आधारेण स्पष्टीकुरुत।      The lesson व्यसने मित्रपरीक्षा from the मित्रलाभः section from Hitopadesh , a compilation of didactic stories by Narayan Pandit sheds light on the fact that the test of a true friend is done in the times of calamity.       The deer who blindly trusted the jackal without paying heed to the timely advice given by the crow about not trusting an unknown person at the first go found itself trapped in the net laid by the field owner when he observed the deer eating corn in his field regularly. The deer realised that the jackal had cheated it, when its cry for help was turned down with an flimsy excuse.      When the crow came looking for the deer, the deer admitted that- as he had disregarded the crow’s advice, he had met with his untoward calamity.  The trapped deer had indeed become the cause of joy/ happiness to its real enemies i.e. the shrewd jackal and the field owner, who w
Read more

How to score 100 out of 100 marks in Sanskrit in SSC board exam! Useful Tips and Tricks

Image
              As SSC board examinations are around the corner, with the prospect of guiding all the Maharashtra SSC board aspirants, I want to share my experience and success of scoring full marks i.e 100 of 100 marks in (full) Sanskrit and provide some useful tips and tricks to you all!            Let's start with the first section, i.e. सुगम संस्कृतम् , which is for 8 marks. It is very easy to score those 8 marks as all the questions are based on student's learning ability. Read aloud and practice writing all the चित्रपदकोष and सड्ख्या. Be thorough with it. For समय, practice from the textbook, make your own examples and write the timing in words and vice-versa.            Now, for the second section of prose, which is for 20 marks, 2 passages are provided on the basis of which you are expected to do the given activities. Both passages are for 7 marks each. Let's start with the first passage; the first question is अवबोधनम्, in which there are 4 sub-questions. Read the pas
Read more

आवृत्तिवाचकः। Aavruttivachak Sanskrit Grammar Concept |

आवृत्तिवाचकः। ✔️ In an  आवृत्तिवाचक  word, a numerical is used to indicate the  frequency  or the  number of times  a certain action is performed. ✔️ The  आवृत्तिवाचक  word   is used as an  अव्यय . ✔️ The question  कति वारम् ?  can be used to obtain the  आवृत्तिवाचक  word as the answer. सकृत् एकवारम् द्विः द्विवारम् त्रिः त्रिवारम् चतुः चतुर्वारम् पञ्च कृत्वः पञ्च वारम् षट्कृत्वः षट्वारम् सप्तकृत्वः सप्तवारम् अष्टकृत्वः अष्टवारम् नवकृत्वः नववारम् दशकृत्वः दशवारम् आवृत्तिवाचकेन वाक्यं पूरयत। 1) छात्रः दिनस्य ________(२) अध्ययनं करोति। 2) माता ______(३) मम युतकं प्रक्षालितवती। 3) तेन ______(३) प्रयोगः कृतः। 4) सप्ताहस्य ______(४) संस्कृतवर्गः भवति। 5) दिनस्य ______(९) लोकयानम् आगच्छति। 6) अस्माकं कुटुम्बं संवत्सरस्य ______(१) पर्यटनार्थं गच्छति। 7) अहम् एकं पाठं _______(२) सम्यक् पठामि। 8) वर्षस्य _______(४) परीक्षा भवति। 9) दिनस्य ______(२) अहं दुग्धं पिबामि। 10) ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः इति _____(३) उच्चार्य सर्व
Read more